De medewerkers van Stichting NDSM-Herleeft wensen u een voorspoedig en een gezond 2018
Wij danken u hartelijk voor de belangstelling die u aan ons toonde in het afgelopen jaar en wensen u het allerbeste voor het nieuwe jaar.
Op 10 december bij NPO2 TV een documentaire over de ondergang van de Van Imhoff
NPO2 komt vanaf zondag 10 december 3 weken lang met de documentaireserie De Ondergang van de Van Imhoff. De Ondergang van de Van Imhoff is een documentaire-drieluik over een gruwelijke Nederlandse scheepsramp uit 1942, die uitmondde in één van de grootste doofpotaffaires van na de Tweede Wereldoorlog.
In 1942 wordt het Nederlandse stoomschip de Van Imhoff, met aan boord 477 Duitse burger-gevangenen, bij Sumatra door een Japans vliegtuig tot zinken gebracht.
De kapitein besluit om de voltallige Nederlandse bemanning te redden, maar veroordeelt de Duitsers tot de verdrinkingsdood. Slechts 65 van hen weten de ramp te overleven. Zij spoelen aan op het Nederlands-Indische eiland Nias. Jaren later, in 1965, maakt Dick Verkijk als redacteur van VARA’s ‘Achter het Nieuws’ een reportage over de affaire. Die uitzending wordt door de VARA verboden. Verkijk wordt ontslagen en zijn film is spoorloos verdwenen.
Nooit heeft Verkijk geweten dat er een omvangrijk complot was om hem tegen te werken, een samenzwering waarbij zelfs de Nederlandse regering betrokken was. In ‘De Ondergang van de Van Imhoff’ komt hij daar na 52 jaar eindelijk achter.
10, 17 en 24 december om 20.15 uur bij BNNVARA op NPO 2.
Rondleiding door een echte scheepswerf – Zaterdag 28 oktober 2017
Indrukwekkende rondleiding door een gigantische scheepsreparatiewerf, speciaal ter gelegenheid van 24H Noord. Alles komt aan bod, van de rijke geschiedenis tot de hedendaagse schepen en van het 250 meter lange droogdok tot de 15 meter hoge staalconstructiehal!
Programma
Zaterdag 28 oktober 2017
10:00-16:00 – Rondleidingen (ieder heel uur start een nieuwe rondleiding, de laatste rondleiding start om 16.00 uur)
Praktische info
Programma is onder voorbehoud
Taal: Nederlands
Minimumleeftijd: geschikt voor alle leeftijden
Duur: ca. 1 uur durende rondleiding
Prijs: entree gratis
Locatie
Damen Shiprepair Amsterdam,
tt. Vasumweg 125,
1033 SG AMSTERDAM
In memoriam Leo van der Spek (1939-2017)
Op donderdagochtend 19 oktober 2017, is tot onze grote schrik Leo van der Spek overleden. Leo was vanaf de oprichting van de Stichting NDSM-Herleeft in april 2013, als penningmeester aan de stichting verbonden.
Leo zette de eerste stappen als leerling scheepsbouwer bij de 5de Ambachtsschool, de later 5de LTS, aan de Meeuwenlaan in Amsterdam Noord.
1953, 5de ambachtschool a.d. Meeuwenlaan. Leo als derde van links vooraan.
De NDSM werd in 1954 zijn werkgever, hij begon bij een bedrijf dat doorlopend groeide, veranderde en vooral de nadruk legde op kwaliteit. De afdeling waar Leo laatstelijk werkzaam was, de ontwerpafdeling, werkte met hoog gekwalificeerd personeel. Fouten maken op deze afdeling zou daarna immers overal op de werf merkbaar zijn.
Het bouwen van schepen was een zeer uitgebreid en ingewikkeld proces. Vanaf het moment dat Leo bij de NDSM in dienst kwam zouden in de volgende decennia vele nieuwe technieken en ontwikkelingen op scheepsbouwgebied elkaar opvolgen. De schepen werden steeds groter, de in twee delen gebouwde tankers kwamen en alles vanaf kiellegging tot oplevering veranderde mee. Niet alleen de schepen maar ook de hele inrichting van de werf, technieken en mogelijkheden waarmee Leo zijn werk deed veranderden.
Het was in 1979 toen de NDSM v.o.f. werd opgeheven. De beide pijlers onder de NDSM, de NSM en NDM, eveneens. De overname door de ADM en opnieuw een NSM, bleek na 1984 niet meer rendabel. Beide laatsten gingen in dat jaar failliet. Dat de werf bij Leo diep zat werd snel duidelijk.
Leo op de werf in 1972
Leo, onze nestor, ontpopte zich ook als leermeester, hij liet geen moment onbenut om met zijn blijkbaar altijd aanwezige tekenpotlood minicursusjes scheepsbouwkunde te geven. Niet op een tekenbord maar op de witte tafelbladen. Vele scheepsbouwtechnieken, omschrijvingen en vakjargon kwamen aan bod. Elke niet juiste bewoording was voor hem aanleiding om, al dan niet mét potlood, uitleg te geven.
Omdat de bemensing van de werkgroep van de stichting onderbezet is participeerde Leo ook in deze werkgroep. Leo was van mening dat het werkwoord “werken” ook als zodanig moest worden bezien. Ondanks dat de fysieke conditie van Leo veel en zwaar werk niet meer toeliet, gaf hij daar niet snel aan toe. Met elkaar, verdeelden wij de lasten, iedereen deed wat in haar of zijn vermogen lag. Leo liet zich niet weerhouden om ook aan te pakken. Het was aan ons om zo nu en dan aan de noodrem te trekken, dan werd het voor hem letterlijk tijd voor uitblaas momenten.
Zijn aanpakmentaliteit kon zich niet verenigen met een overlegcultuur. Oeverloos gezwam en discussiëren waren niet zijn ding, aanpakken lag hem, ondank de beperkingen, beter. Leo, gepokt en gemazeld in de scheepsbouwwereld, was een NDSM’er in hart en nieren. Dat gold ook voor zijn, soms ironische, scheepsbouwhumor. In tegenstelling tot het “hellingvolk” was zijn humor wel enigszins gekuist, beschaafder, dat wel.
Leo v.d Spek onze nestor
Thans zijn wij als stichting bezig met interne verhuizingen, het verplaatsen van de ontzettend grote hoeveelheid archiefmateriaal naar de nieuwe ruimte op de werf van de Damen Shiprepair Amsterdam.
Leo keek uit naar de voltooide inrichting, het kon hem niet snel genoeg gaan. Alle bouwtekeningen, boeken, foto’s en documenten inzichtelijk bijeen gebracht voor onderzoek, voor onszelf en door derden en de stichtingslocatie “de Blauwdruk” vervolgens meer museaal en completer ingericht. Er zijn nog vele andere plannen gemaakt waar hij naar uitkeek. Leo kan dit helaas niet meer meemaken.
Wij zullen hem missen. Wij blijven hem waarderen en hopen dit ook t.z.t. zichtbaar te maken.
Namens het bestuur van de Stichting NDSM-Herleeft.
Ruud van der Sluis, secretaris.
Remembering the Ondina Story, 11 november 1942
In het blad Navigare, uitgave september 2017, staat een artikel (klik op de bijlage hiernaast) over het verhaal van de Ondina. Op 11 november 1942 werden de Nederlandse tanker Ondina en de Brits-Indische mijnenveger HMIS Bengal in de Indische Oceaan aangevallen door Japanse raiders.
Dit zeegevecht, dat 75 jaar geleden plaatsvond, wordt herdacht met een aantal activiteiten op verschillende locaties. Eén van die locaties is in Blauwdruk te Amsterdam Noord.
Op zaterdag 11 november 2017 kunt u hier een expositie “Ondina Story” bezoeken vanaf 11.30 uur tot en met 15.00 uur. Onze locatie is TT. Neveritaweg 61, 1033 WB Amsterdam.
Meer informatie kunt u lezen door te klikken op de bijlage hiernaast.
U kunt ook onze Facebook pagina bezoeken voor meer info.
Tentoonstelling Amsterdamse Gemeenteveren 1897-2017
Het is al decennia terug toen Amsterdam een haven had met heel veel rederijen, grote en kleine. Het IJ, een druk bevaren water met aan de noordzijde overwegend industrie. Het IJ, en in het verlengde daarvan het Noordzeekanaal, zorgden niet alleen voor het komen en gaan van schepen met als thuishaven Amsterdam, ook buitenlandse schepen waren met hun lading of voor reparatie regelmatige bezoekers. Daartussendoor een drukte van binnenvaartschepen.
Het IJ bracht beweging, zorgde voor werkgelegenheid aan beide zijden. Het IJ was echter óók een barrière. Ruim een eeuw is nadacht om deze barrière letterlijk te kunnen overbruggen. Er zijn futuristische ideeën gelanceerd en serieuze ontwerpen geschapen. Thans kunnen wij zeggen dat een sluis, brug en een aantal tunnels zorgen voor diverse oversteekmogelijkheden. Maar laten wij de meest simpele, langst gebruikte en nog steeds gewaardeerde optie niet vergeten.
De veren, de IJ veren of, zo u wilt, de ponten. Hierover is heel veel te vertellen, dat gaan wij hier niet doen, wij willen u met nadruk attenderen op de tentoonstelling “Amsterdamse Gemeenteveren 1897-2017”.
Deze tentoonstelling, georganiseerd door het Historisch Archief Tuindorp Oostzaan (HATO), is vanaf 17 september tot 1 oktober tussen 12.00 en 16.30 uur te bezoeken in het Zonnehuis in Tuindorp Oostzaan. U kunt in de Blauwe zaal van het Zonnehuis schaalmodellen van diverse ponten en heel veel goed geëtaleerde foto’s e.d. bekijken. Het goede en het slechte nieuws: de toegang is gratis maar op donderdag is de tentoonstelling gesloten.
In memoriam
Het zou prachtig zijn als op de website, op Facebook en/of in de Nieuwsbrief alleen maar informatie over de bij de NDSM gebouwde schepen wordt vermeld, interessante verhalen uit het NDSM verleden aangehaald en grappige anekdotes uit die tijd verteld. Helaas zijn er ook mededelingen die minder reden tot vreugde geven. De NDSM is als werf verleden tijd maar de huidige tijd gaat gewoon door en dat wil zeggen dat wij ook geconfronteerd worden met het overlijden van wéér een oud medewerker. Het enige dat wij als Stichting NDSM-Herleeft hier kunnen doen is hier even bij stil te staan. Omdat wij de informatie soms via via tot ons krijgen zijn niet altijd de volledige datums bekend.
Ontvallen zijn:
– Zeegert Donker, Binnenbankwerker
* 21-7-1930 – † 11-1-2017
- E.C. Verhorst, 1ste Medewerker Financiën/Assurantiën
* 31-3-1919 – † 27-2-2017
– Anthonie Tonkes, 1ste Werkvoorbereider-specialist
* 1-8-1935 – † 17-3-2017
– Ruud Hijlkema, Constructeur specialist “S”, bestuurslid NDSM watersport vereniging
* 8-6-1935 – † 21-7-2017
– Marten de Vries, Werkvoorbereider-specialist, lid NDSM jubileumcommissie
* 29-6-1935 – † maart 2017
Over Marten de Vries zouden we kunnen zeggen dat hij mogelijk de meest gefotografeerde NDSM’er was. Bij elk jubileum, en dat waren er heel veel, werden fotoseries gemaakt en als toegewijd lid van de Jubileumcommissie was Marten hierbij “ambtshalve” aanwezig.
Hij overhandigde de jubilaris een boekje dat hij met veel geduld, plak en kleurwerk samenstelde. De inhoud van deze boekjes hadden betrekking op de betreffenden jubilaris in relatie tot het werk. Een aantal van deze boekjes maakt deel uit van onze collectie.
Ruud Hijlkema is lang bestuurslid van de NDSM watersportvereniging geweest. Ruud kwam in 1949 in dienst en staat op een foto die nog wel eens passeert. Hij poseert hier linksvoor met medeleerlingen aan de bedrijfsschool voor het ms Bronxville.
Marten de Vries
Jubilaris boekje
Medeleerlingen aan de bedrijfsschool voor het ms Bronxville
Opzoek naar personeelsbladen
De werfbode door de jaren heen
Vóór 1945 zijn bij de oude NSM personeelsbladen verschenen onder de naam Scheepsbouw . Hoeveel en van wanneer tot wanneer deze bladen zijn uitgegeven is niet bekend.
Vanaf 1945 werden bij de NSM de personeelsbladen met als titel Werfbode uitgegeven. Bij de oprichting van de NDSM in 1946 bleef de Werfbode bestaan. Het laatste nummer verscheen in 1969 waarmee de uitgave van de Werfbode eindigde. Vermelding in het Verolme Nieuws leek een goed alternatief en een uitgekleed personeelsbulletin zou voor het NDSM personeel voldoende zijn.
Dit bleek niet het geval, de aandacht voor de NDSM in het Verolme Nieuws was toch wel wat summier, eigen werf eerst zal men bij de Verolme redactie gedacht hebben. De NDSM kwam er met afbeeldingen op postzegelformaat erg bekaaid af.
Hierna verscheen het NDSM-Nieuws, met een verwijzing naar de oude Werfbode. De NDSM kwam weer prominent in beeld. De nieuwe NSM is hiermee vanaf 1980 verder gegaan.
Bij de NSM/ NDSM en de latere NSM zijn onderstaande bladen verschenen.
Werfbode van 1945 t/m 1968.
Bulletin v.h. personeel van de NDSM van 1970 t/m 1975.
NDSM-Nieuws van 1976 t/m 1980
NSM-Nieuws van 1981 t/m 1984 (?)
De in die perioden verschenen nummers van het Verolme Nieuws en het ADM Doknieuws zijn eveneens welkom.
Oproep
Naast het bestuur van de Stichting NDSM-Herleeft functioneert ook de werkgroep. De werkgroepleden verlenen hand en spandiensten binnen de stichting.
Er is behoefte aan uitbreiding van de werkgroep. De werkzaamheden zijn divers en vragen geen bijzondere fysieke eigenschappen. Het werk is niet gevaarlijk en belastend, de dagen en tijden van aanwezigheid zijn zelf te bepalen. Wij zoeken mensen die de handen uit de mouwen willen steken, zich thuis voelen in het scheepsbouw verleden, belang stellen in techniek, schepen en alles dat daarmee samenhangt, maar vooral ook gemotiveerd zijn.
Wij zoeken mensen die genegen zijn tot het voorbereiden en uitvoeren van presentaties in onze locatie op de werf of elders en het voorbereiden en uitvoeren van rondleidingen over de werf.
Laat u niet afschrikken door een vermeend gebrek aan kennis. U zal volledig worden bijgepraat.
Voorts zoeken wij een vrijwilliger die kijk heeft op het organiseren van een bibliotheek in aanleg en het doen samenstellen van een index van de aanwezige personeelsbladen. Het gaat hier om ruim zesduizend pagina’s van het NDSM maandblad de Werfbode.
Geslacht, achtergrond en leeftijd spelen geen rol, alleen enthousiasme telt. Voor meer informatie vindt u de contactgegevens in deze nieuwsbrief.
Het bestuur.
Dodenherdenking Tuindorp-Oostzaan
Op 4 mei jl. vond in Tuindorp-Oostzaan voor de 71ste keer de jaarlijkse dodenherdenking plaats.
Vanaf 18.00 uur werd men verwacht in de Bethelkerk waar het Harmoniecorps Tuindorp Oostzaan o.a. Arioso van J.S. Bach ten gehore bracht. Hierna hield mevr. Greetje de Jong een welkomstwoord. Dominee Trinus Hikma vertelde een aangrijpend verhaal uit de oorlogsperiode waarna kinderen van de diverse basisscholen hun gedichten voorlazen.
Hieronder het winnende gedicht van Tara Amajoute
Het herdenkingsmonument op het Planetenplein – Foto: Leo van der Spek
Duizenden mensen waren bang…
Duizenden mensen hadden pijn…
Duizenden mensen waren gevlucht…
Duizenden mensen hadden tranen…
Duizenden mensen hielden hoop…
Duizenden mensen hebben gestreden..
En duizenden mensen hebben geleden…
Maar waarom ?
Waarom moest het zo
Waarom moest het op deze manier ?
Omdat één persoon de baas wou zijn ?
Het is verschrikkelijk wat er gebeurd is
Niemand mag dit vergeten …
Niemand kan dit vergeten …
Maar helaas gebeurt het nog steeds …
Denk eens aan anderen …
Denk eens aan hoe jij je zou voelen als je dit moest meemaken …
Daarom staan we op 4 mei hierbij stil.
En hopen we dat het nooit meer gebeurt.
Kinderen die bloemstukken gaan neerleggen bij het monument – Foto: Leo van der Spek
Wat inmiddels een traditie is geworden, werd er ook een bloemstuk namens de Stichting NDSM-Herleeft gelegd door Jan Breurken en Leo van der Spek.
Museum Amsterdam Noord – fietstocht naar de Mahu en de NDSM
Op zaterdag 22 april om 13.00 uur organiseert Museum Amsterdam Noord een fietstocht naar de Mahu en de NDSM.
Gids Jaap Lekkerkerker leidt ons op de fiets naar het NDSM terrein. Neem telefoon, tablet of ipad mee. Onderweg stoppen we bij verschillende plekken waar de andere werven van Noord waren zoals de Vries Lentsch jr en de Ceuvel.
De ondiepwatermijnenveger de MAHU.
Bron: Museum Amsterdam Noord
13.00 uur verzamelen in Museum Amsterdam Noord. Start excursie om 13.30 uur. Einde c.a. 16.30 uur. Kosten 10 euro per persoon.
Reserveren kan op de website van Museum Amsterdam Noord.
Donatie van Amsterdam Waterfront
De Stichting NDSM-Herleeft heeft in maart 2017 een zeer welkome donatie mogen ontvangen van Amsterdam Waterfront. Zie onderstaande motivatie.
Amsterdam Waterfront, betrokken bij de ontwikkeling en herinrichting van het voormalige werfterrein, draagt de Stichting NDSM-Herleeft een warm hart te toe en draagt bij aan het mogelijk maken van haar doelstellingen.
NDSM Expositie bij verfspecialist Engels
Engels eert in samenwerking met de Stichting NDSM-Herleeft, de scheepsbouw in Amsterdam Noord. Waar een echt vak werd uitgevoerd door harde werkers met waanzinnige vakkennis.
Kom kijken naar deze imposante expositie bij de nieuwe vestiging van Engels aan de Slijperweg 16 te Amsterdam Noord.
Voor meer informatiekunde u terecht op de website van de verfspeciaalzaak Engels.